( مروري مختصر بر فعالين نسوان ايراني در صد سال اخير)
عرض به خدمت نسوان محترم ايراني كه: اولاً: روزتان مبارك! دوماً: مبادا اين روز فرخنده را با آن روز زن كذايي مستتر در تقويم ساير ملل اشتباه بگيريد. سوماً: حالا كه روز زنمان ايراني است لاجرم مسائل نسوان باقي جهان هم به ما ربطي ندارد، پس ما هم سالنماي زنان ايران را گذاشتيم جلو رويمان و هرچه جنبش و حركت و اعتراض و اصلاح و افتخار و قهرمانآفريني زنان ايراني در يكصد سال اخير بود را براي روي گل شما عزيزان استخراج كرديم تا به خودتان افتخار كنيد. چهارماً: اگر به نظرتان اين فهرست ناقص است، لطفاً براي تكميل تاريخ زنان ايراني هم شده هر چه از جنبش و فعاليت و حركتهاي مدني و غيرمدني زنان سراغ داريد براي ثبت در جريده عالم برايمان بفرستيد. متشكريم.
1- سال 1312 ق عدهاي از زنان با تجمع در صحن حرم حضرت عبدالعظيم به گراني نان و گوشت اعتراض كردند. 2- اولين مدرسه دخترانه ايران سال 1324 ق توسط بيبي خانم استرآبادي تأسيس ميشود. [بيبيخانم در عين حال به تحقيق عمران صلاحي اولين زن طنزنويس ايراني هم است.] 3- بهار 1326 ق انجمن نسوان، لايحهاي به يكي از وكلاي مجلس شوراي ملي تقديم ميكند كه در آن تقاضا ميشود كه تجمعات زنان به رسميت شناخته شود. مجلس حق تجمع آنان را ميپذيرد اما از آنها بهطور علني حمايت نميكند! 4- سال 1285 ش تعدادي از زنان، كفن پوشيده و ضمن سينهزني و نوحهسرايي مغازه بازارها را تعطيل كردند. اين حركت به پشتيباني از علما براي بست نشستن در قم و اعتراض به دولت انجام شد. 5- دي ماه 1286 ميتينگي از زنان در تهران تشكيل شد كه در آن 10 ماده از خواستههاي زنان به تصويب رسيد، از جمله اين خواستهها تأسيس مدارس دخترانه بود. 6- انجمن حريت زنان در سال 1325 ق به همت صديقه دولتآبادي، ميرزاباجي خانم، نواب سميعي، منيره خانم و گلين خانم موافق تشكيل شد. دختران ناصرالدين شاه افتخارالسلطنه و تاجالسلطنه نيز از اعضا اين انجمن بودند. در اين انجمن برخلاف انجمنهاي مشابه، مردان فقط به اتفاق همسر يا دختر خود اجازه شركت در جلسات را داشتند. [صديقه دولتآبادي چند بار به خاطر فعاليتهايش دستگير شد كه يك بار هنگام دستگيري وي، رئيس نظميه گفت: «خانم شما صد سال زود به دنيا آمدهايد» صديقه دولتآبادي در پاسخ گفت: «آقا من صد سال دير متولد شدهام اگر زودتر به دنيا آمده بودم نميگذاشتم زنان چنين خوار و خفيف و در زنجير شما اسير باشند.]* 7- 1328 ق انجمن مخدرات وطن از اولين انجمنهاي زنان به همت بانو آغا بيگم دختر شيخ هادي نجمآبادي تأسيس شد. صديقه دولتآبادي و تني چند عضو اين انجمن بودند. 8- 1329 ق از طرف انجمن مخدرات وطن تظاهرات بزرگي در اعتراض به اولتيماتوم دوم روسها در مقابل مجلس شوراي ملي برپا شد، دراين گردهمايي هزاران زن بر روي چادر كفن سفيد پوشيده بودند كه روي كفن جمله يا مرگ يا استقلال نوشته شده بود. 9- در 1297 ش براي اولين بار در ايران، اداره تعليمات نسوان تأسيس شد و از پي آن مدارس دولتي براي زنان آغاز بهكار كرد. 10- فروردين 1301 ش، صديقه دولتآبادي به آلمان رفت و در كنگره بينالمللي زنان در برلين شركت كرد. او اولين زني است كه به نمايندگي از زنان ايران در يك كنگره بينالمللي شركت كرد. 11- 18 اسفند 1301، انجمن پيك سعادت نسوان در انزلي براي اولين بار روز جهاني زن را برگزار كرد. 12- جمعيت نسوان وطنخواه در سال 1302 ش توسط گروهي از بانوان تشكيل شد كه اولين قدم آن تأسيس كلاس اكابر براي زنان بود. يكي از شروطي كه دولت براي برگزاري اين كلاس قرار داده بود اين بود كه زنان بايد متعهد شوند هنگام نوشتن نامه اسرار خانوادگي خود را برملا نسازند. 13- در 1303 در گراند هتل، قمرالملوك وزيري اولين كنسرت عمومي با صداي يك زن را اجرا كرد. 14- فروردين 1306، روشنك نوعدوست امتياز مجله «پيك سعادت نسوان» را گرفت. او جمعيتي با همين عنوان در سال 1300 تشكيل داده بود، اين انجمن براي اولين بار در ايران روز 8 مارس را بهعنوان روز بينالمللي زنان برگزار كرد. 15- 4 فروردين 1315 اجازه ورود زنان به دانشگاه صادر شد. 16- سال 1320 براي اولين بار خانمي رانندگي تاكسي را حرفه خود قرار داد! 17- بهمن 1325 راضيه شعباني توسط دولت وقت دستگير شد، او جزو اولين زندانيهاي سياسي زن در ايران است. 18- در 1326 اولين نوازنده زن به اركستر سمفونيك تهران راه يافت. 19- اسفند 1326 دكتر فاطمه سياح به كرسي استادي در دانشگاه ادبيات تهران نائل شد. وي اولين زني است كه به مقام استادي رسيده است و همچنين اولين زني كه عهدهدار مأموريت سياسي در خارج از كشور شد. 20- يكاترينا سعيدخانيان اولين زن وكيل دادگستري ايران از سال 1327 كار وكالت را آغاز كرد. 21- ارديبهشت 1328 روزنامه بانوان به سردبيري شهناز آزاد منتشر شد. شهناز آزاد به خاطر نظريههاي آزاديخواهانهاش در مورد حقوق زنان چندين بار به حبس و زندان محكوم شد. 22- فروردين 1328 دكتر مهرانگيز منوچهريان، كتاب انتقاد بر قانون اساسي ايران از نظر «حقوق زن» را چاپ كرد. وي اولين زني است كه در سال 1342 به مجلس سنا راه يافت. بيش از 45 كتاب تأليف و ترجمه كرده و در سال 1968 موفق به دريافت جايزه صلح حقوق بشر شد. 23- شهريور 1335 فيلم مرجان به اكران درآمد. شهلا رياحي اولين كارگردان زن بود كه آن را تهيه كرد. 24- زنان ايراني براي اولين بار سال 1337 در مسابقات جهاني ورزش شركت كردند. 25- ظفردخت اردلان اولين نماينده ايران در كميسيون زن سازمان ملل متحد در سال 1340 بود. 26- خرداد 1340 اولين اتحاديه زنان حقوقدان موجوديت خود را اعلام كرد و تقاضاي اجراي موارد زير را كرد: حق انتخاب كردن و انتخاب شدن در مجلس، تساوي حقوق زنان با مردان در كليه مشاغل كشوري، الغاي قانون تعدد زوجات. 27- بهمن 1341 عدهاي از زنان در تهران تظاهرات كردند كه يكي از خواستههايشان آزادي زنان بود. 28- بهمن 1341 براي اولين بار زنان در رفراندوم شركت كردند. 29- اسفند 1341 زنان ايراني حق رأي و انتخاب گرفتند و هيأت دولت كلمه ذكور را از مواد 6 و 9 قانون انتخابات حذف كرد. 30- اسدالله علم حق رأي زنان را كه در تصويبنامه انجمنهاي ايالتي و ولايتي ذكر شده بود قابل اجرا ندانست. 31- سال 1343 اولين شهردار زن در ايران انتخاب شد. 32- فروردين 1343 مهين زندي اولين زن بخشدار در حومه كرج منصوب شد. 33- شهريور 1347 فرخ روپارسا، به مقام اولين زن وزير انتخاب شد. 34- مهرانگيز دولتشاهي بهعنوان اولين زن سفير ايران سال 1348 به دانمارك رفت. 35- خرداد 1348 براي اولين بار زنان به مسند قضاوت نشستند از جمله شيرين عبادي. 36- گلي ترقي بهعنوان اولين فيلمنامهنويس زن ايراني، فيلمنامه «بيتا» را نوشت كه در سال 1351 به اكران درآمد. 37- شهريور 1376 معصومه ابتكار بهعنوان اولين زن معاون رئيس جمهور انتخاب شد. 38- آبان 1382 شيرين عبادي برنده جايزه صلح نوبل شد. 39- اين قصه حالاحالاها ادامه دارد و انشاءالله دستاندركاران امور نسوان سايت مكرمه گلآقا در بزرگداشت روز زن در صد سال آينده اين قصه را به سرانجام برسانند.
*: البته به نظر ما حق با جناب نظميهچي بود و چه بسا هست و با توجه به خواستههاي امروز زنان كه همچنان مثل خواستههاي خانم دولتآبادي است و كمافيالسابق راه به جايي هم ندارد بايد بگويم كلاً زنان هميشه صدسالي زود به دنيا ميآيند. اصلاً اشكال اصلي در احقاق حقوق زنان در همين سر موعد به دنيا نيامدنشان است، وگرنه كسي در حق و حقوق آنان كه مشكلي ندارد!
|
 |
ريتا اصغرپور
تاريخ : جمعه ۱۶ تير ۱۳۸۵
|